Γυμνάσιο-Λύκειο Κυριακίου - Project Α' λυκείου- Α' τετράμηνο 2013-2014

Project Α' λυκείου- Α' τετράμηνο 2013-2014

Details: Category: Project

Γυμνάσιο & Λ.Τ. Κυριακίου

Ο αθλητισμός και οι προεκτάσεις του στη ζωή μας

Κυριάκι, Ιανουάριος 2014

Γυμνάσιο & Τάξεις Λυκείου Κυριακίου Σχολικό Έτος 2013-2014

eikona

Α? τετράμηνο

Ο αθλητισμός και οι προεκτάσεις του στη ζωή μας

Τάξη: Α? λυκείου

Ομάδα 1^η: Καράντζαλης Δημήτριος

Λίλιου Χάιδω

Μπαλτάς Πέτρος

Μπότση Ασημίνα

Ομάδα 2^η: Βιέννα Λουκία

Καρβούνης Βασίλειος

Μίχας Νικόλαος

Ρεβύθης Ιωάννης

Ομάδα 3^η: Σεφέρασι Ένι

Σμάκη Γεωργία

Σμάκη Νικολέτα

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Μάγγα ΠΕ06 Αγγλικής Γλώσσας

Σμαράγδα Γιδίτση ΠΕ06 Αγγλικής Γλώσσας

Κυριάκι, Ιανουάριος 2014

Περίληψη

Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στο θέμα του αθλητισμού και προσπαθεί να ερευνήσει τις προεκτάσεις που μπορεί να έχει αυτός στη ζωή μας. Πιο συγκεκριμένα, ασχολείται με την έννοια του αθλητισμού και αφού δώσει έναν ορισμό στην έννοια, επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή στο πώς ξεκίνησε και πώς έχει αυτός καταλήξει στις μέρες μας. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να κάνει μια ιστορική αναδρομή και στο θεσμό των Ολυμπιακών αγώνων. Στη συνέχεια, ασχολείται και παρουσιάζει τη θετική προσφορά του αθλητισμού τόσο στον άνθρωπο γενικότερα όσο και στους νέους ειδικότερα. Σημαντικό κομμάτι της εργασίας όμως έχει να κάνει και με την αρνητική εικόνα του αθλητισμού στις μέρες μας και αναζητούνται οι αιτίες και τα αποτελέσματα αυτής της αρνητικής εικόνας. Γι? αυτό το σκοπό αναλύονται έννοιες όπως φανατισμός στον αθλητισμό, εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και χρήση αναβολικών ουσιών (ντόπινγκ).

Πίνακας περιεχομένων

Εισαγωγή...................................................................................................................................... 9

Κεφάλαιο 1^ο: Αθλητισμός..................................................................................................... 10

1.1 Ορισμός................................................................................................................................... 10

1.2 Οι αξίες του αθλητισμού......................................................................................................... 10

1.3 Αρνητικά φαινόμενα του σύγχρονου αθλητισμού:.................................................................. 10

Κεφάλαιο 2^ο: Ολυμπιακοί Αγώνες........................................................................................ 12

2.1 Αναβίωση Ολυμπιακών Αγώνων............................................................................................ 12

2.2 Ολυμπιακοί Αγώνες 2004....................................................................................................... 14

Κεφάλαιο 3^ο: Τα αποτελέσματα του αθλητισμού............................................................. 16

3.1 Πλεονεκτήματα αθλητισμού................................................................................................... 16

3.2 Αποτελέσματα του αθλητισμού στα παιδιά:............................................................................ 17

3.2.1 Σωματικά οφέλη................................................................................................................... 17

3.2.2 Προσωπικά οφέλη................................................................................................................ 18

3.2.3 Συμπεριφορά........................................................................................................................ 18

3.2.4 Κοινωνικά οφέλη.................................................................................................................. 19

3.2.5Τα ψυχολογικά οφέλη ????????????????????????????.. 21

Κεφάλαιο 4^ο: Αναβολικά στον αθλητισμό...................................................................... 23

4.1 Ορισμός................................................................................................................................... 23

4.2 Ιστορική αναδρομή.................................................................................................................. 24

4.3 Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αναβολικών............................................................................. 25

4.4 Οι επιπτώσεις των αναβολικών στην ζωή των αθλητών......................................................... 26

4.4.1 Κίνδυνοι για το ανθρώπινο σώμα......................................................................................... 26

4.4.2 Επιδράσεις στον ψυχικό κόσμο............................................................................................ 27

4.5 Τι αλλάζει στο σώμα των αθλητών......................................................................................... 28

4.6 Ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χρήση.................................................................................... 28

Κεφάλαιο 5^ο: Εμπορευματοποίηση του αθλητισμού.................................................... 31

5.1 Τι σημαίνει η εμπορευματοποίηση ????????????????..?????.. 31

5.2 Ποιος ευθύνεται....................................................................................................................... 33

Κεφάλαιο 6^ο: Φανατισμός και τρόποι αντιμετώπισης................................................. 35

6.1 Ορισμός του φαινομένου......................................................................................................... 35

6.2 Τα αίτια του φαινομένου.......................................................................................................... 35

6.3 Οι συνέπειες του φαινομένου.................................................................................................. 36

6.3.1 Στο άτομο............................................................................................................................. 36

6.3.2 Στην κοινωνία....................................................................................................................... 36

6.4 Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου................................................................... 36

Κεφάλαιο 7^ο: Υπερβολή στην ενασχόληση ?????????????????..37

Βιβλιογραφία ???..?????????????????????????...??38

Εισαγωγή

Οι μαθητές της τάξης μας, στο πρώτο τετράμηνο της σχολικής χρονιάς, στο μάθημα της ερευνητικής εργασίας, επιλέξαμε να ασχοληθούμε με το θέμα: ο αθλητισμός και οι προεκτάσεις του στη ζωή μας.

Σκοπός της εργασίας μας είναι να κάνουμε έρευνα πάνω στο θέμα του αθλητισμού και να αναδείξουμε τόσο την προσφορά και τα θετικά του αθλητισμού στη ζωή μας όσο και τους λόγους που πολλές φορές ο αθλητισμός δεν επιδρά θετικά στη ζωή των ανθρώπων.

Αφού χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες, αναζητήσαμε ιδέες και τον τρόπο με τον οποίο θα δουλέψουμε.

Στη συνέχεια της εργασίας μας παρουσιάζεται ο προβληματισμός της κάθε ομάδας και τα θέματα που επεξεργάστηκαν οι ομάδες:

Ομάδα 1η:

Α. ? Ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν από τον αθλητισμό στην ψυχολογία των ανθρώπων;

Β. - Τι είναι τα αναβολικά;

- Ποιες οι επιπτώσεις των αναβολικών στην υγεία των αθλητών;

Ομάδα 2η:

Α. ? Τι σημαίνει η έννοια αθλητισμός; (ορισμός)

Β. ? Ποια είναι η προσφορά του αθλητισμού στη σωματική υγεία του ανθρώπου;

- Ποια είναι η προσφορά του αθλητισμού στην πνευματική ανάπτυξη των ανθρώπων;

Γ. ? Ποια είναι η σχέση του αθλητισμού με το φανατισμό;

Ομάδα 3η:

Α. Αθλητισμός και Ολυμπιακοί αγώνες.

Β. Τι σημαίνει η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού;

Γ. Ποια τα αποτελέσματα της υπερβολικής ενασχόλησης με τον αθλητισμό;

Κεφάλαιο 1^ο: Αθλητισμός

1.1 Ορισμός

Αθλητισμός είναι η οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος (ατομικά ή ομαδικά) με σκοπό την εξάσκησή του για την κατάκτηση της νίκης σε αγώνες και την επίτευξη επιδόσεων, καθώς παράλληλα καλλιεργεί τις ψυχοπνευματικές του δυνάμεις.

Ο αθλητισμός στηρίζεται στην άμιλλα, στο συναγωνισμό και προϋποθέτει αντιπάλους και αγώνες (ενώ η γυμναστική είναι άσκηση του σώματος με σκοπό τη διατήρηση και τη βελτίωση της φυσικής του κατάστασης).

Ο αθλητισμός είχε ξεχωριστή θέση στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων και το αθλητικό ιδεώδες ήταν βασικό μέσο για την αγωγή των νέων, ενώ οι αθλητικοί αγώνες, ιδιαίτερα οι πανελλήνιοι, αποτελούσαν λαμπρό θεσμό, και κατά τη διάρκειά τους έπαυαν οι εχθροπραξίες μεταξύ των εμπολέμων.

1.2 Οι αξίες του αθλητισμού

Σωματικά οφέλη: τόνωση ευεξίας, διατήρηση καλής υγείας
Πνευματικά οφέλη: καλλιεργούνται και αξιοποιούνται πολλές πνευματικές λειτουργίες και ιδιότητες (αντίληψη, ετοιμότητα, προσοχή, φαντασία) / η προσπάθεια να ξεπεραστούν οι ατομικές αδυναμίες οδηγούν στην αυτογνωσία
Ψυχικά οφέλη: δυναμώνει πολλές αρετές του χαρακτήρα (βούληση, αυτοκυριαρχία, επιμονή, αγωνιστικότητα) / αποφορτίζει από την ένταση / περιστέλλει τον ατομικισμό.

? Καλλιεργεί το ομαδικό πνεύμα (κοινωνικοποίηση) / ενισχύει την ηθική συμπεριφορά (αθλητική δεοντολογία, σεβασμός αντιπάλου, αθλητικό ιδεώδες) συντελεί στη φιλική προσέγγιση των λαών: «ευγενής άμιλλα» / αίρει τις προκαταλήψεις και τις φυλετικές διακρίσεις

- Γενικά συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας.

1.3 Αρνητικά φαινόμενα του σύγχρονου αθλητισμού:

Eμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων).
Xρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθε», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή).
Eπαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες.
Kίνδυνος μαζικοποίησης, φανατισμού.
Tα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα.

Κεφάλαιο 2^ο: Ολυμπιακοί Αγώνες

Ο πρώτος καταγεγραμμένος εορτασμός των Ολυμπιακών Αγώνων στην αρχαιότητα ήταν στην Ολυμπία, το 776 π.Χ. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτή δεν ήταν και η πρώτη φορά που γίνονταν οι Αγώνες. Τότε οι Αγώνες ήταν μόνο τοπικοί και διεξαγόταν μόνο ένα αγώνισμα, η κούρσα του σταδίου.

Από το 776 π.Χ. και μετά οι Αγώνες, σιγά-σιγά, έγιναν πιο σημαντικοί σε ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα φτάνοντας στο απόγειο τους κατά τον πέμπτο και έκτο αιώνα π.Χ. Οι Ολυμπιακοί είχαν επίσης θρησκευτική σημασία αφού γίνονταν προς τιμή του θεού Δία, του οποίου το τεράστιο άγαλμα στεκόταν στην Ολυμπία. Ο αριθμός των αγωνισμάτων έγινε είκοσι και ο εορτασμός γινόταν στην διάρκεια μερικών ημερών. Οι νικητές των αγώνων θαυμάζονταν και γίνονταν αθάνατοι μέσα από ποιήματα και αγάλματα. Το έπαθλο για τους νικητές ήταν ένα στεφάνι από κλαδιά ελιάς.

Οι Αγώνες σιγά σιγά έχασαν την σημασία τους όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα και όταν ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Ολυμπιακοί θεωρούνταν πια σαν μία παγανιστική γιορτή, και το 393 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε την διεξαγωγή τους. Με αυτό τον τρόπο τελείωσε μια περίοδος χιλίων χρόνων κατά την οποία οι Ολυμπιακοί διεξάγονταν συνέχεια κάθε τέσσερα χρόνια.

2.1 Αναβίωση Ολυμπιακών Αγώνων

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι αθλητική διοργάνωση πολλών αγωνισμάτων που γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια. Η καταγωγή των αγώνων είναι η Αρχαία Ελλάδα, και έχουν αναβιώσει από τον Γάλλο βαρώνο Πιέρ ντε Κουμπερτέν στα τέλη του 19ου αιώνα. Οι Αγώνες της Ολυμπιάδας, γνωστοί και ως Θερινοί Ολυμπιακοί, τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια από το 1896 και μετά, με εξαίρεση τις χρονιές κατά τη διάρκεια των Παγκόσμιων πολέμων.

Το 1894 σε συνέδριο που οργάνωσε ο βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν στο Παρίσι ιδρύθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή και αποφασίστηκε η αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων. Έπειτα από πρόταση του Έλληνα εκπροσώπου Δημητρίου Βικέλα ως τόπος διεξαγωγής των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων ορίστηκε η Αθήνα.

Στη μικρή και φτωχή τότε Ελλάδα ο ενθουσιασμός για την ανάληψη των Αγώνων έφτασε στα όρια του εθνικού παραληρήματος. Όλοι εργάζονταν για την επιτυχία της διοργάνωσης που τη θεωρούσαν εθνική υπόθεση.

Το 1896 στο Παναθηναϊκό Στάδιο έγιναν τα αγωνίσματα του στίβου, η γυμναστική, η άρση βαρών και η πάλη, η τελετή έναρξης και λήξης των Αγώνων, καθώς και ο τερματισμός του Μαραθωνίου.

Οι αγώνες που κράτησαν δέκα μέρες, αποφασίστηκε να αρχίσουν στις 25 Μαρτίου, ημερομηνία που συνέπιπτε με της εθνική μας επέτειο, ώστε να γιορταστεί μαζί και η επέτειος από τα 75 χρόνια αφότου άρχισε η ελληνική επανάσταση. Η ημερομηνία εκείνη με το καινούριο ημερολόγιο είναι σήμερα η 6η Απριλίου, είναι δηλαδή η ημερομηνία που κάθε χρόνο γιορτάζεται η «Ολυμπιακή ημέρα».

Στους Ολυμπιακούς του 2000 οι αθλητές αγωνίστηκαν σε 28 κύριες κατηγορίες αθλημάτων σύμφωνα με τη ΔΟΕ. Αυτές οι κύριες κατηγορίες όμως αντιπροσωπεύουν στην πραγματικότητα 34 διαφορετικά αθλήματα, από τα οποία μόνο πέντε ήταν συνέχεια στο πρόγραμμα των Ολυμπιάδων από το 1896: στίβος, ποδηλασία, ξιφασκία, γυμναστική και κολύμβηση. Αν το 1896 η κωπηλασία δεν ακυρωνόταν λόγω άσχημου καιρού, θα ήταν επίσης σε αυτόν τον κατάλογο. Τα τελευταία χρόνια η ΔΟΕ έχει προσθέσει καινούργια αθλήματα στο πρόγραμμα για να προσελκύσει νέους θεατές. Μερικά παραδείγματα είναι το snowboarding και beach volleyball. Η ανάπτυξη των Ολυμπιακών σημαίνει ότι μερικά όχι και τόσο δημοφιλή αγωνίσματα, όπως τα μοντέρνο πένταθλο, TAE-KWON-DO και άλλα "ακριβά" (white water canoeing) μπορεί να χάσουν την θέση τους στο Ολυμπιακό πρόγραμμα. Από το 1920 μέχρι σήμερα η ΔΟΕ δεν έχει αφαιρέσει κανένα αγώνισμα από το πρόγραμμα, αλλά αυτό είναι μια πιθανότητα μετά τους Ολυμπιακούς του 2004 αν αυτά δεν μπορέσουν να μπουν.

Μέχρι το 1992 οι Ολυμπιακοί περιλάμβαναν επίσης και αγωνίσματα "επίδειξης". Η προσπάθεια ήταν αυτά τα αγωνίσματα, τα οποία δεν ήταν στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών, να μπορέσουν να παρουσιαστούν σε ένα μεγάλο ακροατήριο. Οι νικητές των αγωνισμάτων αυτών δεν θεωρούνται επισήμως Ολυμπιονίκες. Συνήθως τα αγωνίσματα αυτά ήταν δημοφιλή μόνο στην φιλοξενούσα χώρα, υπάρχουν όμως περιπτώσεις που διεθνώς γνωστά αθλήματα έχουν επιδειχθεί. Αυτά ήταν μερικά από τα αθλήματα που περιέχονταν από τους Ολυμπιακούς αγώνες το 2004 και πριν το 2004.

Με μεγάλη επιτυχία, όπως αναγνωρίστηκε διεθνώς, διεξήχθησαν στη φτωχή Ελλάδα εκείνης της εποχής, οι Πρώτοι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες (6 Απριλίου - 15 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο, 25 Μαρτίου - 3 Απριλίου με το παλαιό), με επίκεντρο το καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, που ανακαινίσθηκε εκ βάθρων, χάρις στην οικονομική συνεισφορά του Γεωργίου Αβέρωφ. Συμμετείχαν 241 αθλητές από 14 χώρες.

Στους Ολυμπιακούς της Αθήνας δεν επετράπη η συμμετοχή των γυναικών. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, μια νεαρή Αθηναία, η Σταμάτα ή Μελπομένη Ρεβύθη, έτρεξε μόνη της την επομένη του θριάμβου του Λούη τον μαραθώνιο δρόμο, σε 5 ώρες και 30 λεπτά.

2.2 Ολυμπιακοί Αγώνες 2004

Η Αθήνα επιλέχθηκε να διοργανώσει για δεύτερη φορά Ολυμπιακούς Αγώνες, του 2004, με ψήφους 66 έναντι 41 της Ρώμης, στην ψηφοφορία που διεξήχθη στις 5 Σεπτεμβρίου 1997 στη Λοζάνη. Με την ψυχή στο στόμα και με μεγάλες υπερβάσεις στον προϋπολογισμό έγιναν οι Ολυμπιακοί της Αθήνας (13 - 29 Αυγούστου), που έπεσαν θύμα των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου και της τρομοφοβίας ως προς την προσέλευση θεατών από το εξωτερικό. Κολακευτικά σχόλια απέσπασαν οι τελετές έναρξης και λήξης. Μασκότ των αγώνων, ο Φοίβος και η Αθηνά, αρχαίες κούκλες, που εκτός από τις λατρευτικές τους χρήσεις ήταν επίσης και παιχνίδια.

Από τους 264 αθλητές από 14 χώρες το 1896, η Αθήνα φιλοξένησε 10.625 αθλητές (6.296 άνδρες και 4.329 γυναίκες) από 201 χώρες. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας δεν έγινε στο Ολυμπιακό Στάδιο, αλλά στην Αρχαία Ολυμπία. Οι ΗΠΑ κατέκτησαν τα περισσότερα μετάλλια (103), έναντι 92 της Ρωσίας.

Η χώρα μας πανηγύρισε 6 χρυσά (Φανή Χαλκιά στα 400 μ. μετ? εμποδίων, Αθανασία Τσουμελέκα στο βάδην, Θωμάς Μπίμης και Νίκος Συρανίδης στις καταδύσεις, Ηλίας Ηλιάδης στο τζούντο, Σοφία Μπεκατώρου και Αιμιλία Τσουλφά στην ιστιοπλοΐα), 6 ασημένια (Αναστασία Κελεσίδου στη δισκοβολία, Παρασκευή Δεβετζή στο τριπλούν, Νίκος Κακλαμανάκης στην ιστιοσανίδα, η ομάδα υδατοσφαίρισης των γυναικών, Αλέξανδρος Νικολαΐδης και Έλλη Μυστακίδου στο τάε κβο ντο) και 4 ασημένια (Μιρέλα Μανιάνι στον ακοντισμό, Πύρρος Δήμας στην άρση βαρών, Βασίλης Πολύμερος και Νίκος Σκιαθίτης στην κωπηλασία και Αρτιόμ Κιουρεγκιάν στην ελληνορρωμαϊκή πάλη).

Μορφή των αγώνων, ο αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φέλπς με 8 μετάλλια (6 χρυσά και 2 αργυρά). Ξεχώρισαν, ακόμη, η Γερμανίδα Μπριγκίτε Φίσερ στο κανόε/καγιάκ, η οποία κατέκτησε ένα χρυσό και ένα αργυρό, αλλά έγινε η πρώτη γυναίκα που κερδίζει χρυσό μετάλλιο σε έξι διαφορετικούς Ολυμπιακούς Αγώνες και ο Μαροκινός, Χισάμ Ελ Γκερούζ με δύο χρυσά στα 1.500 μ. και 5.000 μ.

Την παραμονή της τελετής έναρξης ξέσπασε το σκάνδαλο Κεντέρη - Θάνου. Οι δύο ολυμπιονίκες αρνήθηκαν να περάσουν από ντόπινγκ κοντρόλ. Έπεσαν θύματα τροχαίου ατυχήματος με μοτοσικλέτα, το οποίο χαρακτηρίζεται σκηνοθετημένο, και τέθηκαν εκτός αγώνων.

Κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου, ο προπορευόμενος δρομέας, ο βραζιλιάνος Βαντερλέι ντε Λίμα δέχθηκε επίθεση από τον ιδιόρρυθμο ιρλανδό ιερέα Κορνέλιους Χόραν, ο οποίος ήθελε να κάνει γνωστά τα πιστεύω του για το τέλος του κόσμου. Ο βραζιλιάνος δρομέας βρήκε το κουράγιο να τερματίσει τρίτος και να κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο.

Κεφάλαιο 3^ο: Τα αποτελέσματα του αθλητισμού

3.1 Πλεονεκτήματα αθλητισμού

Όταν ο αθλητισμός γίνεται σύμφωνα με το πνεύμα και τις αρχές του, το άτομο είναι ψυχολογικά προετοιμασμένο να κρατά κάτω από τον έλεγχό του τις βίαιες βιολογικές και σωματικές αντιδράσεις. Ο σωστός αθλητής διακρίνεται από τη συνεχή προσπάθεια του να πραγματώσει μια δυναμική ενότητα όλων των ψυχικών, πνευματικών και σωματικών τάσεων.

Το πιο σημαντικό σε αυτόν το συνδυασμό είναι να αλλάξει το άτομο τη φυσική του επιθετικότητα και τη δίψα να κυριεύει τους άλλους, που είναι βαθιά ριζωμένη στο υποσυνείδητο του. Το άτομο ολοκληρώνει ψυχολογικά την προσωπικότητά του, μόνο αν καταφέρει να μετατρέψει αυτήν την εσωτερική βίαιη τάση σε ένα σχέδιο ζωής και να προχωρήσει έτσι στην πραγμάτωση καθορισμένων, συγκεκριμένων στόχων. Ο γνήσιος και σωστός αθλητισμός επηρεάζει καθοριστικά την τάση της συμπεριφοράς των συναγωνιστών σε όλους τους τομείς της ατομικής και συλλογικής ζωής.

Επιπρόσθετα, ο αθλητισμός συμβάλλει στην υπερκίνηση μιας παθητικής συμπεριφοράς που προσδίδει μία εσωτερική τάση. Η αθλητική άσκηση, μέσα στα πλαίσια των αρχών του αθλητισμού, θα εμπνεύσει ετοιμότητα στο συναγωνιζόμενο άτομο, με προσοχή στο συγκεκριμένο στόχο και προκαλεί έντονη συγκέντρωση για την επιτυχία του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος. O αθλητισμός, ακόμη, προσφέρει πολλά οφέλη και από ψυχολογικής άποψης. Ο αθλούμενος αισθάνεται περισσότερη αυτοπεποίθηση και σιγουριά για διάφορα πράγματα που κάνει και για πιθανές αποφάσεις που παίρνει συγκριτικά με το άτομο που δεν αθλείται. Επιπλέον, ξέρει πολύ καλά τι σημαίνει πειθαρχία και γενικότερα βλέπει με διαφορετική σκοπιά ολόκληρη τη ζωή του. Είναι αισιόδοξος, χαρούμενος και ευτυχισμένος. Μέσω του αθλητισμού μαθαίνει την έννοια της νίκης και της ήττας. Και στις δύο όμως περιπτώσεις ο αθλούμενος βγαίνει πάντα κερδισμένος καθώς η συμμετοχή και ο αγώνας είναι ήδη μια μεγάλη νίκη, ανεξάρτητα απ? το τρόπαιο. Είναι μια νίκη απέναντι στους φόβους, τις ανασφάλειες και τις δυσκολίες του εαυτού, ενάντια στον εγωισμό και την φιλαυτία. Είναι νίκη υπέρβασης του εαυτού. «Αγωνίζομαι» σημαίνει «νικώ» και «νικώ» σημαίνει «αγαπώ». Αγαπώ τον συναγωνιστή μου που μου έδωσε την ευκαιρία να αγωνιστώ, τον προπονητή μου που μου έμαθε τον τρόπο ν? αγωνίζομαι και να νικώ, τον κόσμο που με στηρίζει στην προσπάθεια και στο δρόμο προς την νίκη, τον θεό που μου χαρίζει τη δυνατότητα να αγωνίζομαι και να νικώ. Ο αθλητισμός είναι ζωή. Είναι ένα δίδαγμα του τι θα αντιμετωπίσεις στη ζωή, η οποία εγκυμονεί πολλούς κινδύνους και δυσκολίες. Επιπλέον, η αγωνιστικότητα, η ευσεβής άμιλλα, ο αυτοέλεγχος και η συνεργασία μέσα από τον αθλητισμό εμπλουτίζουν αυτήν την στάση του ανθρώπου απέναντι στη ζωή.

Εκτός όμως απ? όλα αυτά ο αθλητισμός βοηθά τα άτομα και στην αντίληψη που βλέπουν τη ζωή καθώς και πώς την αντιμετωπίζουν. Οι αθλούμενοι τις περισσότερες φορές δεν καπνίζουν και δεν επηρεάζονται απ? τους άλλους. Δεν «μπλέκουν» με τα ναρκωτικά και σέβονται τους ίδιους καθώς και τους άλλους ως ξεχωριστές προσωπικότητες. Έχουν μια δικιά τους θεωρία για τη ζωή και τη γνωρίζουν καλύτερα απ? τους άλλους λόγω των εύκολων και των αντίξοων συνθηκών που έχουν περάσει ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους.

3.2 Αποτελέσματα του αθλητισμού στα παιδιά:

Ο αθλητισμός για παιδιά είναι ευκαιρία για κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση. Τα παιδιά μαθαίνουν να υπακούν στους κανόνες για το καλό της ομάδας, μαθαίνουν να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Μαθαίνουν να ανταγωνίζονται σε υγιείς συνθήκες, όπου η ήττα είναι κάτι το αμελητέο. Μερικά οφέλη στο σύνολό τους είναι και τα ακόλουθα.

3.2.1 Σωματικά οφέλη

Καλή φυσική κατάσταση.
Εκτόνωση του άγχους.

Είναι αναγνωρισμένο από τους περισσότερους γιατρούς και καθηγητές ότι η άσκηση ενός αθλήματος βοηθά στην αποβολή και στην «λησμονιά» κάποιου προβλήματος. Το πανεπιστήμιο Duke για παράδειγμα ανοίγει τις πόρτες των γυμναστηρίων του όλο το 24ωρο την περίοδο των εξετάσεων.

Δεξιότητα.

Τα παιδιά αναγκάζονται να μάθουν τεχνικές (πχ ντρίμπλα στο μπάσκετ) και με την επανάληψη εξασκούν την υπομονή, την επιμονή και την φαντασία τους ως προς το πώς θα καταφέρουν τον στόχο τους... Τα αθλήματα είναι ένας ευχάριστος τρόπος να πάρει το παιδί ευχαρίστηση και να αποκομίσει σημαντικά εργαλεία και μια αίσθηση ελέγχου, κάτι υπέρμετρα σημαντικό στη ζωή τους. Οι μέθοδοι «οραματισμού» που προτείνουν διάφοροι προπονητές εξασκούν την πίστη και την φαντασία τους.

Υγιείς συνήθειες.

Τα αθλήματα μας φέρνουν σε επαφή με το σώμα μας και το προσέχουμε πιο πολύ, αποφεύγουμε το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, τα μη απαραίτητα ρίσκα. Το παιδί που αθλείται έχει περισσότερους λόγους να πει όχι όταν ο φίλος του τού προτείνει ένα «τσιγαριλίκι», έχει συναίσθηση του πόσα πιο πολλά έχει να χάσει. Επίσης το παιδί που αθλείται μαθαίνει μέσω των μικρό-τραυματισμών του να ακούει το σώμα του και να το προσέχει, μερικές φορές και να το γιατρεύει (όταν χρειάζεται καθημερινή άσκηση φυσικοθεραπείας).

3.2.2 Προσωπικά οφέλη

Εκτιμάται η προετοιμασία.

Το παιδί αθλητής μαθαίνει την διαφορά μεταξύ προσπάθειας και ικανότητας. Αναπτύσσεται η αυτοπειθαρχία και η επίγνωση της σημασίας της καλή προετοιμασίας, διότι βλέπουν την διαφορά στην απόδοσή τους. Μαθαίνουν από τα λάθη τους και δέχονται πιο εύκολα εποικοδομητική κριτική, ως εργαλείο προόδου. Αναπτύσσουν μια αίσθηση δικαίου και μια αυτοπεποίθηση που δεν βασίζεται στο δεκανίκι του εγωισμού.

Αποδοχή.

Είναι ό,τι καλύτερο για να μάθει ο μελλοντικός ενήλικας να αντιμετωπίζει τις κακοτυχίες και τις απογοητεύσεις, είτε αυτές έρχονται σε μορφή μικροτραυματισμού είτε με τη μορφή ήττας από άστοχη μπαλιά. «Υπάρχει πάντα ο επόμενος αγώνας». Μαθαίνουν επίσης να αντιμετωπίζουν την απογοήτευση ενός τραυματισμού αλλά και τον πόνο τους. Όσο περνάει ο καιρός της αποθεραπείας, τόσο ένα πράγμα γίνεται ξεκάθαρο, το να βασίζεσαι στον εαυτό σου.

3.2.3 Συμπεριφορά

Ευκαιρία ηγεσίας.

Μερικές φορές το παιδί γίνεται αρχηγός ομάδας και του δίνεται η μοναδική ευκαιρία να δοκιμάσει τον εαυτό του, να μετρήσει τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες των παικτών του αλλά κυρίως τις δικές του δυνάμεις και αδυναμίες (αν μεθύσει από εξουσία). Η καθοδήγηση και τα μαθήματα ζωής σ' αυτήν την περίπτωση είναι ανεκτίμητα. Η ηγεσία θα το βοηθήσει να αντιμετωπίσει τα θετικά ή αρνητικά σχόλια, να πάρει ευθύνες πάνω του, να οργανώσει παιχνίδια και εξόδους και να αναπτύξει μια αίσθηση του δικαίου (ειδάλλως, δεν θα κρατήσει τη θέση για πολύ).

Ταυτότητα και ισορροπίες.

Το να είσαι μέρος του συνόλου είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, το να ανήκεις. Το να λες «είμαι κολυμβητής» έχει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ταυτότητα και την εικόνα του εαυτού μας από το να λέμε απλά «κολυμπάω».

Διαχείριση χρόνου

Οι νεαροί αθλητές ξέρουν ότι έχουν να κάνουν τα μαθήματά τους, να κοιμηθούν καλά και να διασκεδάσουν, οπότε δεν χάνουν άσκοπα τον καιρό τους.

Προγραμματίζουν.

Μαθαίνουν τη σημασία του «θυσιάζω τώρα» για να αποκομίσω αύριο. Είναι η βάση της προσωπικής επιτυχίας στην κοινωνία μας και από τα μεγαλύτερα μαθήματα ζωής.

3.2.4 Κοινωνικά οφέλη

Τα αθλήματα είναι κοινωνικές δραστηριότητες. Ακόμα και τα μοναχικά, κάποια στιγμή έχουν κοινό και εισπράττουν αντιδράσεις.

Οι σχέσεις με τα άλλα παιδιά.

Δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ των παικτών. Βάσει της θεωρίας της φεμινίστριας CarolGilligan, τα κορίτσια έχουν την τάση να καθορίζουν τον εαυτό τους μέσα από τις σχέσεις τους και όχι από τα επιτεύγματά τους. Τα αθλήματα είναι μια ευκαιρία για ανάπτυξη σχέσεων. Ο MikeNerney, σύμβουλος με ειδικότητα στις ναρκωτικές ουσίες θεωρεί ότι αυτά τα γκρουπ είναι πολύ ωφέλημα ειδικά σε παιδιά με σκληρή και παραβατική συμπεριφορά. Το να έχεις ένα καταφύγιο και μια στήριξη όταν τα πράγματα γύρω σου χαλάνε, βοηθάει με το στρες και δίνει στα παιδιά που νιώθουν άβολα ή φοβούνται συνομήλικους τους μια εναλλακτική λύση.

Ομαδικότητα.

Στην ομάδα τα παιδιά μαθαίνουν να συνεργάζονται, να δίνουν και να παίρνουν, να περιμένουν την σειρά τους. Όταν υπάρχει ανάγκη, θυσιάζονται να παίξουν σε μια θέση που πιθανόν να μην τους αρέσει για το ομαδικό καλό. Μαθαίνουν επίσης ότι μπορεί να δουλεύεις με ανθρώπους που δεν συμπαθείς, αλλά ότι το αποτέλεσμα βγαίνει, και διασκεδάζεις, όπως και να έχει. Στην ομάδα μαθαίνει που αρχίζουν και σταματούν τα δικαιώματά του, πού αρχίζουν και σταματούν οι ευθύνες του.

Διαφορετικότητα.

Το παιδί έρχεται σε επαφή με παιδιά διαφορετικών στρωμάτων, είτε είναι δημόσια σχολεία ή ιδιωτικά. Τα όρια θολώνουν για λίγο και οι τα παιδιά εκθέτονται σε νέες κουλτούρες και τρόπους ζωής. Είναι πολύ σημαντικό στην σημερινή κοινωνία μας όπου καλούμαστε να μοιραστούμε την ζωή μας με ανθρώπους από άλλες χώρες, όπως έκαναν οι δικοί μας παππούδες όταν έφευγαν μετανάστες, να αναπτυχθεί γρήγορα το αίσθημα της ανοχής της διαφορετικότητας και του σεβασμού ως προς αυτήν. Στην ομάδα, αυτό που μετράει είναι το ταλέντο και η «καρδιά».

Σχέσεις με τους ενήλικους.

Τα παιδιά παίρνουν προσοχή από κάποιον που δεν είναι συγγενής τους, Τους βοηθά να έχουν υγιή άποψη για την εικόνα τους και τις ικανότητες τους. Μαθαίνουν σιγά σιγά την διεργασία του ποιου να ακούν στο μέλλον. Η σχέση με τον προπονητή τους ? αν αυτός είναι σωστός-μπορεί να είναι σημαντική σε περίοδο κρίσης που μπορεί το παιδί να μην νιώθει άνετα αν μιλήσει σε συγγενείς.

3.2.5 Τα ψυχολογικά οφέλη του αθλητισμού

Η σωματική άσκηση αναφέρεται ως μορφή εκγύμνασης του σώματος και του πνεύματος, με την ύπαρξη παράλληλα και επίδρασης επί της ψυχολογικής κατάστασης του ασκούμενου. Τα οφέλη της άσκησης στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου αποτελούν αντικείμενο έρευνας τα τελευταία χρόνια και προσδίδουν στη φυσική δραστηριότητα ένα εύρος θετικών ψυχικών επιδράσεων προς τον ανθρώπινο οργανισμό. Τα οφέλη σχετίζονται με τη βελτίωση της ανθρώπινης διαβίωσης και την ποιότητα ζωής. Αναφέρονται πιο συγκεκριμένα στην:

Βελτίωση της διάθεσης

Η βελτίωση της καρδιαγγειακής λειτουργίας και η έκκριση χημικών ουσιών στον οργανισμό, μέσω της άσκησης, έχει άμεση επίδραση στη διάθεση του ασκούμενου. Η ευχάριστη διάθεση συνδέεται με χημικές ουσίες που εκκρίνονται στον εγκέφαλο και επιδρούν στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου. Τέτοιου είδους χημικές ουσίες είναι η νορεπινεφρίνη, η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, οι οποίες ασκούν θετική επίδραση στην ψυχολογική διάθεση.

Μείωση του άγχους και παράλληλη ανάπτυξης της ικανότητας να ανταπεξέρχομαι στο στρες.

Η άσκηση βοηθά το άτομο να «αποκλείσει» από τη σκέψη του για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (όσο διαρκεί η άσκηση και για λίγο χρόνο μετά) τα όποια προβλήματα και ανησυχίες το απασχολούν, με αποτέλεσμα να «απαλλάσσεται» και από το άγχος.Σύμφωνα με τις θεωρίες περί του άγχους, όσο πιο πολύ σκεφτόμαστε ένα γεγονός ή ένα θέμα που μας προβληματίζει, τόσο περισσότερο ωθούμε τον εαυτό μας στη βίωση άγχους. Πολλές φορές το πρόγραμμα άσκησης δεν καταλήγει στην άμεση μείωση του άγχους, αλλά αυτή η μείωση επέρχεται με καθυστέρηση 30-90 λεπτών.

Ικανοποίηση από την επίτευξη στόχων της άσκησης

Ο ασκούμενος τοποθετεί σε κάθε μορφή άσκησης ένα στόχο, η επίτευξη του οποίου δίνει ικανοποίηση και αποτελεί βασικό παρακινητικό παράγοντα για την μελλοντική συνέχιση της άσκησης.

Βελτίωση της αυτοεκτίμησης

Η βίωση θετικού συναισθήματος και η επίτευξη του στόχου επί της άσκησης καλλιεργεί στο άτομο και θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του, αυξάνοντας την αυτοεκτίμηση του. Παράλληλα αυξάνει και την αυτό-αποτελεσματικότητα του έναντι στο τι είναι ικανό να πραγματοποιήσει, ιδιαίτερα σημαντικό όφελος για τις μεγαλύτερες ηλικίες.

Αυξημένα επίπεδα ενέργειας

Η θετική διάθεση που πηγάζει από την άσκηση, η αυξανόμενη αυτοεκτίμηση και ικανοποίηση του ατόμου αποτελούν στοιχεία για την παραγωγή σωματικής και ψυχολογικής ενέργειας. Παράλληλα, καθιστά τον ασκούμενο περισσότερο κινητικό και λειτουργικό, περισσότερο παραγωγικό και στον τομέα της εργασίας του.

Αυτοπεποίθηση που πηγάζει από τις σωματικές-φυσικές μας ικανότητες

Η ενασχόληση του ατόμου με την άσκηση και η επίτευξη των επιμέρους στόχων επ? αυτής, καλλιεργούν και αυξάνουν την αυτοπεποίθηση του ατόμου. Η αυτοπεποίθηση συνδέεται με την αίσθηση ότι μπορεί το άτομο να φέρει εις πέρας το πρόγραμμα άσκησης, το οποίο συνεισφέρει στη βίωση της προσωπικής ικανότητας από την πλευρά του ασκούμενου.

Προφύλαξη από συναισθηματικές διαταραχές

Η έρευνα στο χώρο των συναισθηματικών διαταραχών καταδεικνύει ότι τα παραπάνω οφέλη που αποκομίζει το άτομο από την άσκηση, θωρακίζουν εν μέρει και προφυλάσσουν το άτομο από συναισθηματικές διαταραχές, συνδεόμενες με αίσθημα ατονίας, απώλειας ικανοποίησης και ενέργειας.

Κεφάλαιο 4^ο: Αναβολικά στον αθλητισμό

4.1 Ορισμός

Ντόπινγκθεωρείται οποιαδήποτε ενέργεια μεταβάλλει, με οποιοδήποτε τρόπο ή μέθοδο την αγωνιστική διάθεση και ικανότητα του αθλητή. Το ντόπινγκ στα σύγχρονα αθλήματα σύμφωνα με την WADA (World Anti-Doping Agency), είναι η παρουσία μιας απαγορευμένης ουσίας ή των μεταβολιτών της σε βιολογικά δείγματα ενός αθλητή ή ζώου και η χρήση ή προσπάθεια για χρήση μιας απαγορευμένης ουσίας ή μιας απαγορευμένης μεθόδου με απώτερο σκοπό την αύξηση της αγωνιστικής απόδοσης.

Οι χρήσεις των διαφόρων ουσιών ποικίλλουν και συνίστανται σε αύξηση της αγωνιστικής απόδοσης, μείωση της αγωνίας, αύξηση της μυϊκής μάζας, μείωση σωματικού βάρους και συγκάλυψη χρήσης άλλων ουσιών.

Το ντόπινγκ απαγορεύεται, διότι προκαλεί σοβαρές βλάβες στην υγεία των αθλητών, αντίκειται στην ίδια την αθλητική ιδέα και αντιβαίνει την αθλητική νομοθεσία αλλά συχνά και τη νομοθεσία περί ναρκωτικών.

Ο άνθρωπος στην αρχή της ζωής του ασχολείται με το σώμα του και σχεδόν καθόλου με την ψυχή του. Αργότερα ασχολείται κυρίως με την ψυχή του και πολύ λίγο με το σώμα του και αυτό για συντήρηση. Όλοι θέλουμε την αιώνια νεότητα. Σαν νέοι δεν μας φτάνουν αυτά που φυσιολογικά στην ακμή του το σώμα προσφέρει, αλλά θέλουμε ακόμα περισσότερα, να γίνουμε υπεράνθρωποι, με υπερφυσικές δυνάμεις, να είμαστε υπερβολικά δυνατοί με εξαιρετικά μεγάλη αντοχή (κι ας είναι σε όλους γνωστό ότι η σωματική ρώμη συνήθως δεν συνδυάζεται με την πνευματική).

Εάν τα παραπάνω είναι για όλους ποθητά για αυτούς που ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό είναι απαραίτητα. Πρωταθλητισμός σημαίνει δύναμη, αντοχή, νίκη του αντιπάλου. Σήμερα που ο πρωταθλητισμός μπορεί να συνδυαστεί και με λαμπρή καριέρα, άφθονο χρήμα και δόξα είναι ευνόητο ότι είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί κανείς σε λιγότερο ή περισσότερο βλαβερά για την υγεία μέσα μια και μπορεί άλλοι να μίσησαν το χρήμα και άλλοι τη δόξα και τα δύο όμως κανείς. Έτσι, με τη σκέψη στα ρεκόρ υπερανθρώπων, αρχίζει το πρόβλημα της δημόσιας υγείας που λέγεταιντόπινγκ.

4.2 Ιστορική αναδρομή

Η χρησιμοποίηση διαφόρων ουσιών και μεθόδων, πριν από τη συμμετοχή σε αγώνες, με στόχο τις καλύτερες επιδόσεις, ήταν γνωστή από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας έτρωγαν λάδι, σύκα, μεγάλες ποσότητες κρέατος και άλλα πολλά. Από τις πιο ενδιαφέρουσες ήταν η βρώση κόκορα που είχε νικήσει σε κοκορομαχία, η χρήση ιδρώτα αθλητή αναμεμιγμένου με σκόνη (ρύπος), αλλά και υγρασίας από αγάλματα πρωταθλητών.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι στην ελληνορωμαϊκή εποχή υπήρξαν εξέχουσες μορφές που έγραψαν κείμενα κατά του έντονου πρωταθλητισμού. Επίσης υπάρχουν αναφορές για τις βλαβερές συνέπειες της χρήσης διαφόρων ουσιών όπως και την απόκλιση από το υγιεινό μεσογειακό διαιτολόγιο. Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι η σωματική υγεία δεν έχει καμία σχέση με τη μυϊκή δύναμη. Οι απόψεις του Αριστοτέλη για τον πρωταθλητισμό αλλά και ειδικότερα για τις παραμορφώσεις που προκαλεί, κάνοντας τους ανθρώπους να μοιάζουν με ζώα, είναι γνωστές. Τέλος, ο Γαληνός φαίνεται ότι εκτιμούσε πολύ περισσότερο τα ψυχικά χαρίσματα από τα σωματικά.

Αναβολικά στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και όσοι από τους παλιούς λένε σήμερα ότι τότε δεν υπήρχε τίποτα, μάλλον δεν θυμούνται καλά. Ο Χρήστος Ιακώβου, όντας αθλητής το 1979 είχε καταγγείλει τον Πολωνό προπονητή της Εθνικής ομάδας άρσης βαρών Μπόρισλαβ Στέπιεν για χορήγηση αναβολικών. Ο Ιακώβου, που βάσει αποτελεσμάτων είναι ο πιο επιτυχημένος προπονητής της Ευρώπης στην τελευταία εικοσαετία, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και στο πρόσφατο σκάνδαλο με το ομαδικό ντοπάρισμα των ένδεκα μελών της Εθνικής ομάδας.

Το πρώτο συνταρακτικό κρούσμα ντόπινγκ για τον ελληνικό αθλητισμό σημειώθηκε το1984 στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες με την Άννα Βερούλη που βρέθηκε θετική και τον αρσιβαρίστα Σεραφείμ Γραμματικόπουλο. Πριν από τους αγώνες είχε βρεθεί θετικός και ο Δημήτρης Ζαρζαβατσίδης που αποκλείστηκε. Το 1996 ο αρσιβαρίστας Χρήστος Κωνσταντινίδης κατήγγειλε ότι Χρήστος Ιακώβου έδινε απαγορευμένες ουσίες. Το θέμα μπήκε στο αρχείο. Όσα ακολούθησαν ήταν πταίσματα μπροστά στην αφαίρεση του χάλκινου Ολυμπιακού μεταλλίου του 2004 από τον Λεωνίδα Σαμπάνη, όταν στα ούρα του βρέθηκε τεστοστερόνη. Όσο για το σκάνδαλο Κεντέρη-Θάνου, που δεν αγωνίστηκαν στους Ολυμπιακούς της Αθήνας και έμειναν επίσημα εκτός δράσης έως τον Δεκέμβριο του 2006.

4.3 Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αναβολικών

Τα πιο συνηθισμένα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή είναι ητεστοστερόνη, η διυδροτεστοστερόνη, η αιθυλοστρενόλη, η διυδροεπιανδροστερόνη, η μεθαδιενόνη, η ναδρολόνη, κ.τ.λ.

Η χρήση τους είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Σε εργασία που έγινε στον Καναδά το 1993 αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια των 12 μηνών της μελέτης εκτιμήθηκε ότι περίπου 83.000 παιδιά ηλικίας 11-18 ετών έκαναν χρήση αναβολικών ουσιών. Μελέτες από την Αγγλία αναφέρουν, ότι τα αναβολικά αποτελούν την τρίτη στη σειρά κατηγορία ουσιών που προσφέρονται στα παιδιά, μετά από την ινδική κάνναβη και τις αμφεταμίνες.

Τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή είναι συνθετικά παράγωγα της τεστοστερόνης. Στους άντρες, η τεστοστερόνη παράγεται από τους όρχεις. Εργαστηριακά απομονώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ?20 και από το 1935 άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα σύνθετα παράγωγά της. Η τεστοστερόνη έχει ανδρογονικά και αναβολικά αποτελέσματα. Τα ανδρογονικά είναι αυτά που χαρακτηρίζουν τον άνδρα, όπως αυξημένη σωματική δύναμη, αντρική φωνή και τυπική τριχοφυΐα. Αν χορηγηθεί τεστοστερόνη στον οργανισμό είτε από το στόμα είτε με ένεση, δεν θα επιτευχθούν σημαντικές επιδράσεις, γιατί η τεστοστερόνη επιδρά για ελάχιστο χρόνο μες στον οργανισμό (έχει μικρό χρόνο ζωής). Η λογική της παραγωγής ημισυνθετικών στεροειδών βασισμένων στην τεστοστερόνη είναι η παραγωγή ουσιών με αντίστοιχες δράσεις με μεγαλύτερο χρόνο δράσης στον οργανισμό. Πλέον υπάρχει μεγάλη επιλογή αναβολικών στεροειδών με ποικίλα χαρακτηριστικά. Οι αθλητές χρησιμοποιούν τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή για να βελτιώσουν την αθλητική τους επίδοση και συγκεκριμένα για να:

Αυξήσουν το μέγεθος και την ισχύ των μυών τους.

Μπορούν να προπονούνται σκληρότερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δηλαδή να αυξήσουν την αντοχή τους και να μειώσουν την προκαλούμενη κόπωση.

Αυξήσουν την επιθετικότητα και την ανταγωνιστικότητα τους.
Προκαλέσουν ήπιου βαθμού ευφορία.

Τα αναβολικά στεροειδή βοηθούν τον αθλητή να προπονείται σκληρότερα και να ανακάμπτει ταχύτερα με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ενδυνάμωση του. Αθλητές που προπονούνται σκληρά και κάνουν ταυτόχρονα λήψη αναβολικών στεροειδών, ίσως επωφεληθούν αν ακολουθούν ένα εντατικό πρόγραμμα προπόνησης σε συνδυασμό με μια δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνη και ενέργεια. Η ανάπτυξη λοιπόν μυϊκής δύναμης εξαρτάται από την κατάλληλη δίαιτα και το πρόγραμμα άσκησης.

Μερικές από τις πιο καταφανείς ομάδες αθλητών που εμπλέκονται στην χρήση τους είναι, οι bodybuilders, οι φιλόδοξοι αθλητές και οι φανατικοί της διατήρησης της φόρμας τους. Τα αναβολικά στεροειδή όλο και περισσότερο λαμβάνονται από αυτούς που επιθυμούν μια πιο μυώδη σωματική ανάπτυξη για καθαρά αισθητικούς λόγους ή αυξημένη επιθετικότητα. Οι πλειονότητα αυτών των αθλητών ασχολούνται με προπόνηση με βάρη.

4.4 Οι επιπτώσεις των αναβολικών στην ζωή των αθλητών

Είναι αναγκαίο να γίνεται διαφώτιση και ενημέρωση του πληθυσμού και των ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο όπως οι νέοι και οι αθλητές για τους σοβαρούς κινδύνους και τις αλλοιώσεις που προκαλούν στο ανθρώπινο σώμα και στον ψυχισμό οι αναβολικές ουσίες.

4.4.1 Κίνδυνοι για το ανθρώπινο σώμα

Κάποιοι από αυτούς τους κινδύνους για το ανθρώπινο σώμα από τη χρήση αναβολικών είναι οι ακόλουθοι:

1) Μείωση του όγκου των όρχεων (μπορεί να είναι μόνιμη εάν υπάρχει παρατεταμένη χρήση των στεροειδών αναβολικών).

2) Μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων

3) Σεξουαλική ανικανότητα

4) Πρόωρη φαλάκρα

5) Μεγέθυνση του προστάτη

6) Γυναικομαστία

7) Δυσκολίες ή πόνος κατά την ούρηση

Τα κυριότερα σωματικά προβλήματα που προκαλούν τα αναβολικά στις γυναίκες είναι:

1) Φύτρωμα μαλλιών στο πρόσωπο

2) Αλλαγές ή διακοπή των κύκλων της έμμηνου ρύσης (περίοδος)

3) Η φωνή γίνεται πιο βαθιά, όπως στους άνδρες (μπορεί να είναι μόνιμη εάν)υπάρχει παρατεταμένη χρήση των στεροειδών αναβολικών

4) Μεγέθυνση της κλειτορίδας (μπορεί να είναι μόνιμη εάν υπάρχει παρατεταμένη χρήση των στεροειδών αναβολικών)

5) Μείωση των μαστών

Τα κυριότερα σωματικά προβλήματα που προκαλούν τα αναβολικά στους άνδρες και στις γυναίκες είναι:

Ακμή στο πρόσωπο και στο σώμα, σοβαρής μορφής
Αδυνάτισμα των τενόντων των μυών με κίνδυνο ρήξης τους
Κιτρίνισμα (ίκτερος)
Τρεμούλιασμα
Πρήξιμο των αστραγάλων και των ποδιών
Μείωση στο αίμα της καλής χοληστερόλης HDL
Ψηλή πίεση

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, στα παιδιά και στους νέους ενήλικες, τα αναβολικά μπορούν να βλάψουν τις περιοχές στα άκρα των οστών που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη τους, με αποτέλεσμα να καταστέλλουν την ανάπτυξη σε ύψος.

4.4.2 Επιδράσεις στον ψυχικό κόσμο

Οι επιδράσεις των αναβολικών στον ψυχικό κόσμο αυτών που τα παίρνουν είναι οι ακόλουθες:

Ευερεθιστικότητα
Ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα οργής που μπορούν να οδηγήσουν σε βίαιες πράξεις
Σοβαρές αλλαγές στη διάθεση με αποτέλεσμα να προκαλείται κατάθλιψη όταν διακοπεί η λήψη των αναβολικών
Ψευδαισθήσεις
Εξασθένηση της ικανότητας κρίσης που προέρχεται από το γεγονός ότι υπάρχει υπερβολική αυτοπεποίθηση και το αίσθημα ότι κάποιος είναι αήττητος.
Παρανοϊκή ζήλια

Οι μακροχρόνιες επιπλοκές που παρουσιάζονται στους χρήστες αναβολικών ουσιών είναι οι ακόλουθες:

Αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης
Υψηλή πίεση
Ανωμαλίες στη λειτουργία της καρδίας, των νεφρών και του ήπατος με κίνδυνο πρόκλησης ασθενειών των οργάνων αυτών
Κίνδυνος μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών (AIDS, ηπατίτιδα) λόγω της χρήσης κοινών βελονών για τη χορήγηση αναβολικών που δεν μπορούν να δοθούν από το στόμα αλλά μόνο δια μέσου ένεσης
Κίνδυνος δηλητηρίασης διότι προϊόντα που πωλούνται ανεξέλεγκτα, στη μαύρη αγορά, μπορούν να περιέχουν άλλες ουσίες που δυνατόν να είναι τοξικές.

4.5 Τι αλλάζει στο σώμα των αθλητών

? Σωματικό βάρος: Οι αθλητές συχνά αναφέρουν αύξηση βάρους της τάξης των 10-15 κιλών από τη χρήση στεροειδών και υπάρχουν και μερικές επιστημονικές αναφορές. Κάτι τέτοιο, φυσικά, για να επιτευχθεί, απαιτεί μακροχρόνια χρήση (π.χ. 2 χρόνια).

? Σωματικές διαστάσεις: Παραδόξως, υπάρχουν πολλές μελέτες, που δεν απέδειξαν ότι τα αναβολικά στεροειδή ενισχύουν τη μυϊκή ανάπτυξη. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στον σχεδιασμό των μελετών. Όσες βρήκαν διαφορές, συμφωνούν με την εμπειρία ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις είναι στο άνω μισό του σώματος, δηλαδή στον κορμό, τον θώρακα, τους ώμους και τα χέρια. Αυτή η σωματική διάπλαση είναι χαρακτηριστική, και οδηγεί στο σώμα των «φουσκωτών».

? Σωματική σύσταση: Σχεδόν όλες οι μελέτες συμφωνούν ότι ο λιπώδης ιστός δεν μειώνεται. Το ποσοστό του μπορεί να μειωθεί γιατί αυξάνεται η μυϊκή μάζα, αλλά ο όγκος του μένει ίδιος, αν δεν μετριαστεί η λήψη θερμίδων. Φυσικά, για να αυξηθεί η μυϊκή μάζα, πρέπει ο αθλητής να ακολουθεί πρόγραμμα προπόνησης για αύξηση μυϊκής μάζας. Οι αυξήσεις της μυϊκής μάζας μπορεί να είναι της τάξεως του 15%. Πάντως, χωρίς την κατάλληλη προπόνηση, είναι σχεδόν μηδαμινές.

4.6 Ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χρήση

Οι συντριπτική πλειονότητα των χρηστών αναβολικών στεροειδών υποφέρουν ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χρήση τους. Αυτές είναι οι εξής:

? Αναπαραγωγικό σύστημα στους άνδρες: Καθώς ο οργανισμός λαμβάνει τεράστιες ποσότητες στεροειδών από εξωγενείς πηγές, η παραγωγή ενδογενών ορμονών μειώνεται δραστικά. Αυτό οδηγεί σε ατροφία των όρχεων, του αδένα που παράγει τα ανδρογόνα στεροειδή, δηλαδή την τεστοστερόνη. Εργαστηριακές μετρήσεις δείχνουν ότι η παραγωγή σπέρματος μειώνεται, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα μέσα σε μερικούς μήνες από την έναρξη της χρήσης. Η αναστροφή της στειρότητας χρειάζεται τουλάχιστον 4-5 μήνες σε μακροχρόνια χρήση, αν και υπάρχουν αναφορές για στειρότητα έως και 2 χρόνια μετά τη διακοπή των αναβολικών στεροειδών. Κάτι άλλο, που μπορεί να προκαλέσει αμηχανία στους άνδρες χρήστες των αναβολικών στεροειδών, είναι η γυναικομαστία. Η γυναικομαστία έχει κοσμητικές επιπλοκές στο άτομο, αφού το στήθος μεγαλώνει και το σχήμα του μοιάζει με το γυναικείο.

? Αναπαραγωγικό σύστημα στις γυναίκες: Οι μελέτες στις γυναίκες είναι ακόμα πιο σπάνιες και τα στοιχεία βασίζονται σε αναφορές και την κλινική εμπειρία ιατρών που δουλεύουν με άτομα που λαμβάνουν αναβολικά στεροειδή. Γενικά, στις γυναίκες εμφανίζεται μία κατάσταση που ονομάζεται αδρανοποίηση. Αυτή χαρακτηρίζεται από εμφάνιση ανδρικών χαρακτηριστικών στις γυναίκες, όπως ακμή, αλλαγή στη σεξουαλική διάθεση, βάθυνση της φωνής στις πρώτες εβδομάδες χρήσης των στεροειδών.

? Καρδιαγγειακό σύστημα: Αν και οι αλλαγές στο αναπαραγωγικό σύστημα είναι εντυπωσιακές τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, οι θάνατοι των χρηστών προέρχονται κυρίως από το καρδιαγγειακό και την τις αυτοκτονίες. Υπολογίζεται ότι οι χρήστες στεροειδών έχουν τετραπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν συγκριτικά με τους μη χρήστες. Οι περισσότεροι θάνατοι προέρχονται κυρίως από αρρυθμίες, εμφράγματα και καρδιακή ανεπάρκεια. Επιπροσθέτως, υπάρχουν και μερικές βλάβες που δεν είναι άμεσα αντιληπτές και είναι γνωστόν ότι είναι συνδεδεμένες με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, όπως η υπέρταση. Τέλος, η χρήση αναβολικών στεροειδών επηρεάζει αρνητικά τα λιπίδια του αίματος, αυξάνοντας την κακή χοληστερίνη και μειώνοντας την καλή, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την απόφραξη των αγγείων της καρδιάς (έμφραγμα) και του εγκεφάλου (εγκεφαλικό).

? Ήπαρ: Οι επιδράσεις στο συκώτι είναι άσχημες και μερικές φορές θανατηφόρες. Ο καρκίνος του ήπατος, αν και είναι μία τρομακτική παρενέργεια, είναι σπάνιος, αλλά διαταραχές στη λειτουργία του ήπατος δεν είναι και τόσο. Τα ένζυμα του ήπατος αυξάνονται σημαντικά, αλλά γενικά στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό αναστρέφεται μερικές εβδομάδες μετά τη διακοπή της λήψης.

Κεφάλαιο 5^ο: Εμπορευματοποίηση του αθλητισμού

5.1 Τι σημαίνει η εμπορευματοποίηση

Παρά την παγκόσμια αποδοχή των στοιχείων που συνιστούν το αθλητικό ιδεώδες, εκδηλώνονται φαινόμενα εκφυλισμού, τα οποία ανάγονται στο γενικότερο αλλοτριωτικό χαρακτήρα της εποχής μας. Ο σύγχρονος αθλητισμός δεν εκφράζει το Ολυμπιακό πνεύμα, γιατί μετατράπηκε σε εμπόρευμα, που υπόκειται στο νόμο «της προσφοράς και της ζήτησης». Αυτό φαίνεται σ' όλα τα επίπεδα. Οι αθλητές δε συναγωνίζονται, δεν αγωνίζονται για τον αγώνα, το στεφάνι, το μετάλλιο, αλλά για τα χρήματα. Σκοπός τους είναι η απόκτηση χρημάτων, η ικανοποίηση προσωπικών τους φιλοδοξιών και η αύξηση της διασημότητάς τους. Φτάνουν να εμπορεύονται τον εαυτό τους, να μετατρέπονται σ' αντικείμενα αγοραπωλησίας με τον πιο στυγνό τρόπο. Επικρατεί αθέμιτος ανταγωνισμός για πρωταθλητισμό με εξαγορές αθλητών ή αγοραπωλησίες συλλόγων. Γίνονται δωροδοκίες αθλητών, ομάδων, διαιτητών για προκατασκευασμένα αποτελέσματα.

Αυτό που ενδιαφέρει είναι η νίκη με θεμιτά και αθέμιτα μέσα - που θα φέρει το κέρδος. Γι' αυτό οι αθλητές εφαρμόζουν το "ντοπάρισμα", χρησιμοποιούν αναβολικές ουσίες, που διεγείρουν τον οργανισμό, δημιουργούν πλασματικές επιδόσεις, εξαφανίζουν την άμιλλα, πράγμα που καταρρακώνει την έννοια της αξιοπρέπειας του αθλητή και του φιλάθλου.

Ο αθλητικός τύπος καλλιεργεί την χυδαιολογία, το φανατισμό, τη βία. Κατασκευάζει αθλητές -βεντέτες, ινδάλματα λαϊκής κατανάλωσης, αλλά αμφίβολης ποιότητας και ταυτίζει τον αθλητισμό με τον πρωταθλητισμό. Ανοίγει καθημερινά πόλεμο δηλώσεων και γίνεται πεδίο ανταλλαγής βωμολοχιών.

Κατασκευάζει αθλητές - είδωλα, που γίνονται οι ζωντανοί ήρωες των νέων. Αυτό δημιουργεί οπαδούς χούλιγκανς, που συχνά προκαλούν επεισόδια στους αγώνες και κυριαρχεί το μίσος, η εχθρότητα ανάμεσα στους φιλάθλους. Μετατρέπεται ο φίλαθλος σε φανατισμένο οπαδό και το άθλημα σε θέαμα, στο οποίο δεν επιβραβεύεται η καταβολή της προσπάθειας και η συμμετοχή, αλλά μόνο οι πρώτοι και οι νικητές.

Επομένως ο αθλητισμός σήμερα δεν εκφράζει το αθλητικό ιδεώδες "καλός και αγαθός", δε δίνει στους νέους σωστά πρότυπα, αλλά διαφθείρει συνειδήσεις, οδηγεί στην ηθική αποχαλίνωση εκτροχιάζοντας τη συνείδησή τους. Εκμεταλλεύεται την ανάγκη ταύτισης τους με κοινά αποδεκτά πρόσωπα, που τους κατασκευάζει μέσω του τύπου.

Επίσης το ολυμπιακό ιδεώδες εκφυλίστηκε σήμερα. Παλιότερα, οι ολυμπιακοί αγώνες συντελούσαν στον παραμερισμό των διαφορών, στην ανάπτυξη κοινής εθνικής συνείδησης, στην κήρυξη ανακωχής. σήμερα η ολυμπιακή ιδέα βιάζεται και εκφυλίζεται. Επειδή για την ανάληψη των ολυμπιακών αγώνων χρειάζεται κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, οι αγώνες αναλαμβάνονται από χώρες οικονομικά ανθηρές, οι οποίες τους μονοπωλούν, υπηρετώντας μέσα απ' αυτούς τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τους. Αντί να αμβλύνουν τις διαφορές των λαών, τις οξύνουν.

Η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού αλλάζει τον πραγματικό χαρακτήρα του, η δε ύπαρξη του ?επαγγελματικού αθλητισμού? δηλητηριάζει και υπονομεύει κάθε ηθική βάση του ερασιτεχνικού αθλητισμού. Με την εμπορευματοποίηση που χαρακτηρίζει σε μεγάλο βαθμό τον αθλητικό κόσμο του σήμερα, ο αθλητισμός έχει εξελιχθεί από μία «δραστηριότητα» σε μία «μεγάλη επιχείρηση». Η βιομηχανία του αθλητισμού είναι σήμερα από τις πλέον ισχυρές οικονομικές επιχειρήσεις και ίδιος έχει ενταχθεί στο σύγχρονο μάρκετινγκ. Όταν λοιπόν η αθλητική ομάδα θεωρείται επιχείρηση, η ίδια και οι χορηγοί της θέτουν ως στόχο την αύξηση των κερδών και επομένως, η πάση θυσία και με κάθε μέσο νίκη του αθλητή αποτελεί σκοπό για τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Η επίτευξη των χρυσών μεταλλίων έχει αποκτήσει υψηλή αξία και η ανάγκη για επιτυχία πιέζει πολύ τους αθλητές, να γίνουν πρωταθλητές. Η φράση «ο δεύτερος δεν είναι τίποτα, ο πρώτος είναι τα πάντα» περιγράφει το σύγχρονο τρόπο σκέψης σε πολλές περιπτώσεις. Τελικά, η ανάγκη για επιτυχία οδήγησε σε αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών κατάχρησης ουσιών και σε πολυάριθμες περιπτώσεις το ντόπινγκ σχετιζόταν με τους θανάτους αθλητών. Ακόμη η πρόσφατη έκρηξη των τηλεοπτικών δικαιωμάτων σε συνδυασμό με τα μεγάλα συμβόλαια χορηγίας οδήγησε σε αύξηση των πιέσεων προς τους αθλητές και τον περίγυρό τους και τους ωθεί να καταφύγουν στη χρήση απαγορευμένων ουσιών. Όμως, εδώ ωφελούνται πολλοί και πολλαπλά. Ο προπονητής έχει και αυτός αμοιβή από τη διάκριση του αθλητή του. Οι Ομοσπονδίες, προτάσσοντας τις επιτυχίες, διεκδικούν αυξημένη χρηματοδότηση από την πολιτεία. Η χώρα έχει όφελος από τη χρηματοδότηση από τη ΔΟΕ.

Είναι επίσης σκόπιμο να αναφέρουμε τις αρνητικές συνέπειες των συμβολαίων που υπογράφονται μεταξύ ορισμένων αθλητικών ομοσπονδιών και των χορηγών τους, τα οποία προβλέπουν αμοιβή ανάλογα με τα αποτελέσματα ή τα μετάλλια που θα κατακτήσουν οι αθλητές σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις. Το περιβάλλον των αθλητών συνολικά, από τον προπονητή μέχρι το γιατρό, τον αρχηγό της ομάδας και τους συγγενείς, μπορεί να συμβάλει στις πιέσεις που ασκούνται στους αθλητές.

Δυστυχώς όσο ο αθλητισμός είναι ποτισμένος με την εμπορευματοποίηση και το ντόπινγκ θα γιγαντώνεται. Πρέπει λοιπόν να πούμε όχι στην χρήση αναβολικών και άλλων φαρμάκων που υποτάσσουν την ζωή των ανθρώπων στον κερδοφόρο για τους σπόνσορες, πρωταθλητισμό. Ο αθλητισμός είναι δημόσιο και κοινωνικό αγαθό και δεν πρέπει να μπαίνει στη λογική του ιδιωτικού κέρδους

Aπέναντι σ' αυτή την αθλιότητα του αθλητισμού που καλλιεργεί τον ατομισμό, τον ανταγωνισμό, την αδιαφορία για το κοινωνικό σύνολο, τα κέρδη των χορηγών, την ιδεολογία του ντόπινγκ, πρέπει να διεκδικήσουμε το δικαίωμα για έναν μαζικό, λαϊκό αθλητισμό, στους χώρους δουλειάς και μόρφωσης, με σύγχρονες υποδομές και δωρεάν χρήση τους, που προστατεύει την υγεία, γεμίζει ευχάριστα τον ελεύθερο χρόνο, εξανθρωπίζει και ολοκληρώνει τον άνθρωπο. Bέβαια η πλήρης κατάργηση της εμπορευματοποίησης και του αθλητισμού προϋποθέτει ριζικές κοινωνικές αλλαγές.

5.2 Ποιος ευθύνεται

Γι' αυτή την εικόνα του αθλητισμού έχουν ευθύνη πολλοί παράγοντες και ιδιαιτέρως τα μονοπώλια που κυριαρχούν αυτή την εποχή στον αθλητισμό.

Στην εποχή που όλα είναι εμπόρευμα, ο αθλητισμός μάλλον έχει αντέξει περισσότερο. Όλες όμως οι αντιστάσεις που υπήρχαν εξαφανίστηκαν και στον ελληνικό αθλητισμό με συνέπεια να έχουν φτάσει και εδώ οι «νέες» αξίες. Προηγήθηκε η σταδιακή εξαφάνιση του αθλητισμού από τα χωριά, από τις συνοικίες ή τις γειτονιές των αστικών κέντρων.

Στα σχολεία ο αθλητισμός και η γυμναστική είναι ένα απλό διάλειμμα, ενώ υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε υποδομές αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό. Ενώ υπάρχουν ελλείψεις, χιλιάδες καθηγητές φυσικής αγωγής είναι στα αζήτητα. Να τονίσουμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν βοηθά και δεν προάγει τον υγιή αθλητισμό και τις αξίες του «ευ αγωνίζεσθαι» αλλά και οι εκπαιδευτικοί, όχι όλοι αλλά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, που δεν προσπαθούν να περάσουν στον μαθητή τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα του αθλητισμού αλλά του διδάσκουν τρόπους για να φτάσει στη νίκη με θεμιτά αλλά και με αθέμιτα μέσα.

Και όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ελεύθερων και πλήρως εξοπλισμένων αθλητικών εγκαταστάσεων με τα απαραίτητα εφόδια για την ανάπτυξη του υγιούς μαζικού αθλητισμού αλλά και την αξιοποίησή του.

Κεφάλαιο 6^ο: Φανατισμός και τρόποι αντιμετώπισης

6.1 Ορισμός του φαινομένου

Φανατισμός είναι η μέχρι πάθους προσήλωση σε κάποια ιδέα, θρησκεία, πολιτικό σύστημα, κόμμα, αθλητική ομάδα, που εξωθεί σε έχθρα ή και βιαιότητα κατά των αντιφρονούντων. Τον χαρακτηρίζει γενικά ο εγωισμός, η αυταρχικότητα, η εμπάθεια, η αδιαλλαξία και η μισαλλοδοξία.

Ο αυταρχισμός κάθε μορφής στην ιστορία του ανθρώπου για να επιβληθεί κατασκευάζει το δόγμα, φιλοσοφικές ή θρησκευτικές δοξασίες που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση του κύρους τους. Το δόγμα για να επικρατήσει κατασκευάζει τους φανατικούς, που κινούνται μέσα στις προλήψεις και συχνά μέσα σε ουτοπίες.

6.2 Τα αίτια του φαινομένου

Ο άνθρωπος από τη φύση του δημιουργεί ιδέες και λατρεύει τις ιδέες (ελευθερία, θεός, δικαιοσύνη). Μερικές φορές όμως γίνεται αιχμάλωτος των ιδεών, των διανοητικών προϊόντων του. Έτσι, γίνεται φανατικός και δογματικός.

Το υπόβαθρο του φανατισμού είναι η αυθεντία. Στη συνείδηση των φανατικών δηλαδή υπάρχει μία πίστη ή αφομοίωση ή αγάπη προς ένα πρόσωπο ή θεσμό ή κατάσταση.

Πολλοί φανατικοί είναι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα και δύσκολη προσαρμογή στην κοινωνία. Αποτυχημένοι φτωχοί, απροσάρμοστοι, αμαρτωλοί, ένοχοι, ένοχοι που λόγω εξωτερικών εμποδίων ή κληρονομικών ελαττωμάτων έχασαν την αυτοπεποίθησή τους και στράφηκαν προς κάποια λατρεία. (εμπαθής υποστήριξη ιδεολογίας).

Σε ρατσισμό οδηγεί και «η πλύση εγκεφάλου» των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Η βία γεννά φανατισμό και ο φανατισμός βία. Σε περιόδους κρίσεων όλοι ενεργούμε συλλογικά, είμαστε ίσως αποτυχημένοι και απογοητευμένοι και πρόθυμα υποτασσόμαστε σε έναν αρχηγό. Η υπακοή είναι το μόνο στερεό σημείο στο χάοςπου επικρατεί. Ο άνθρωπος είναι ευάλωτος και επιρρεπής στην προπαγάνδα.

Γενικά σε ομαδικό επίπεδο η πνευματική καθυστέρηση, η ανωτερότητα, κάποιες προκαταλήψεις μαζί με κάποια πιεστικά προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν φανατισμούς με καταστροφικές συνέπειες, γιατί εκεί η προπαγάνδα βρίσκει πρόσφορο έδαφος.

6.3 Οι συνέπειες του φαινομένου

6.3.1 Στο άτομο

Χάνει την αυτονομία και την προσωπικότητά του και μετατρέπεται σε ένα ανώνυμο άτομο, χωρίς δική του βούληση και γνώμη. Η αλλαγή αυτή γίνεται μέσα σε μια ατμόσφαιρα φορτωμένη με πάθη, χωρίς αυτοκυριαρχία και αυτοπεποίθηση. Ο άνθρωπος γίνεται στενόμυαλος και στενόκαρδος. Το οπτικό του πεδίο είναι περιορισμένο και η θέλησή του να δει ανύπαρκτη, το πείσμα του όμως απάνθρωπο Γίνεται όμως, τραχύς, ακαλλιέργητος, αποθηριώνεται. Δημιουργεί καταστάσεις μίσους και εμπάθειας ακόμη και εγκληματικότητας. Περιορίζεται η κριτική του ικανότητα. Πιστεύει ότι κατέχει την ανώτατη γνώση. Αρνείται το διάλογο.

6.3.2 Στην κοινωνία

Επιβάλλεται το δίκαιο του ισχυρότερου στις κοινωνικές σχέσεις. Προξενούνται κοινωνικές ταραχές, εξάπτονται τα πάθη. Πολλές φορές υπονομεύεται η δημοκρατία και η κοινωνία οδηγείται στην δικτατορία. Επίσης ο ρατσισμός είναι αποτέλεσμα του φανατισμού.

6.4 Προτάσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου

Η παιδεία λυτρώνει τον άνθρωπο από το φανατισμό, γιατί τον αναγκάζει να αναρωτηθεί για πολλά και να απαιτήσει πειστικές απαντήσεις. Μεταρρυθμιστές, φιλόσοφοι αναρωτήθηκαν, αμφισβήτησαν, απελευθερώθηκαν. Ακόμη, ο δημοκρατικός διάλογος στηρίζει τη δημοκρατία και ανατρέπει το δογματικό και φανατικό μονόλογο. Επιπλέον, ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοκατανόηση διαμορφώνουν καλές ανθρώπινες σχέσεις που δεν υπονομεύονται από φανατικές ομάδες. Τέλος, να προσπαθήσουμε με φιλοσοφημένη επιχειρηματολογία να βοηθήσουμε και στην αφύπνιση των άλλων.

Κεφάλαιο 8^ο: Υπερβολή στην ενασχόληση

Η υπέρμετρη αναγνώριση της αγωνιστικής νίκης λειτούργησε και ως κίνητρο στη συνείδηση κάποιων αθλητών, για την υπερβολική ενασχόλησή τους με τον αθλητισμό, με στόχο την ανταλλαγή της αξίας σε όφελος, είτε αυτό αφορούσε σε πολιτικό, είτε σε οικονομικό, είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Η έμμονη προσπάθεια για την κατάκτηση της νίκης οδήγησε, εξάλλου, τη ζωή κάποιων αθλητών σε μια μονομέρεια, κι επομένως στην παρεμπόδιση της ανάπτυξης άλλων τομέων της προσωπικότητάς τους, με φυσικό αποτέλεσμα μιαν εμφανή δυσαρμονία.

Η υπερβολή στην άθληση αποτελεί κατάχρηση, που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά οργανικά και ψυχικά προβλήματα. Η επιτυχία στον αθλητισμό, όταν γίνεται αυτοσκοπός απαιτεί υπερβολή και εξαντλητική προσπάθεια. Ο πρωταθλητισμός αποτελεί ένα είδος κατάχρησης και αν δεν γίνεται με προσοχή και συνεχή ιατρική και άλλη επιστημονική παρακολούθηση, δημιουργεί κινδύνους για την υγεία και μετριάζει τα οφέλη της άσκησης. Παράλληλα, ο ψυχικός κόσμος ιδιαίτερα των παιδιών επιβαρύνεται επικίνδυνα

Η κατάχρηση και ο αυτοσκοπός της επιτυχίας οδηγεί πολλές φορές σε μια νέα ηθική με την χρήση οποιουδήποτε μέσου με δυσάρεστες συνέπειες. Οι επιπτώσεις πάνω στον αναπτυσσόμενο οργανισμό των παιδιών, εάν δεν υπάρχει ισορροπία και μέτρο στην άθληση είναι σημαντικές και επεκτείνονται, πέρα από την οργανική και ψυχική υγεία, και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας των παιδιών.

Απαιτείται, λοιπόν, προσοχή στην ποιότητα και ποσότητα της άθλησης, ώστε σε κάθε περίπτωση να διατηρείται το μέτρο και η ισορροπία.

Η άθληση θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε τα βασικά στοιχεία κάθε μορφής άσκησης να αποδίδουν κατά το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα οργανικά, ψυχικά, σωματικά και πνευματικά οφέλη. Θα πρέπει μεταξύ των δυο άκρων, δηλ. της ελλειμματικής και υπερβολικής λειτουργίας να βρίσκεται η χρυσή τομή της ισορροπίας. Με απλά λόγια, η άσκηση πρέπει να είναι ανάλογη των βιολογικών δυνατοτήτων του ατόμου.

Βιβλιογραφία

Ηλεκτρονικές πηγές