Γυμνάσιο με Λυκειακές Τάξεις Κυριακίου Καλωσήλθατε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας

                                                                   1. ΤΑ ΓΙΟΜΑΤΑ

                                                                  2. ΤΟ ΧΩΝΙ (ενα όργανο συκοφαντίας)

                                                                   3. ΕΠΙΛΟΓΗ ΝΥΦΗΣ

                                                                   4. Η ΠΡΙΚΑ

                                                                  5. ΑΡΑΒΩΝΑΣ

                                                                   6.ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΚΡΟΤΗΤΕΣ

                                                                   ΤΑ ΓΙΟΜΑΤΑ

Η διαδικασία των γιομάτων θεωρήται ενα απο τα πιο σημαντικότερα έθιμα του χώριου μας και καταντάσεται ενα απο τα αρχαιότερα έθιμα.'Οπως αλλιώσς λέγονται,τα γιόματα,δικαιόματα,μπορούμε να τα βρούμε σε κάθε μεγάλη εκδήλωση και τραπέζια. π.χ γάμος,βαφτήσια κ.α

Ο διοργανωτής τησ γιορτής στην συγκεκριενή περίπτωση ο κουμπάρος είναι αυτος που ξεκινάει την διαδικασία των γιομάτων ο οποίος μπορεί να διατάζει και οι καλεσμένοι να εκτελούν αδιαμαρτύρητα τις εντολές και τισ παρατηρήσης του.Αναλυτικότερα,αφού οι καλεσεμένοι θα φάνε οτι υπάρχει στο τραπέζι,που τισ περισσότερες φορές στο τράπεζι υπάρχει (σπλινάντερο,κοκορέτσι,συκωτάκια,γίδα βραστή με μανέστρα (κριθαράκι),ψητό στην σούβλα η γίδα και τα πιο πολλά κρέατα που προσφέονται σε τέτοιες γιορτές).

Αρχικά ο κουμπάρος συγκεντρώνοι 17 γιομάτα ποτήρια με κρασί,τα λεγό,μενα κατοστάρια που θα σηκώσει και θα πιεί όλα πρός τιμηβ των νεόνυμφων.Ο αριθμός των γιομάτων,μετλα τα 17 εξαρτάται απι την αντοχή του κουμπάρου.Σηκώνοντας το πρώτο ποτύρι λέει μια ευχή η οποιία είναι

"το παρόν το ποτυράκι που έχει λίγο κρασί καιπολύ αγάπη κατά διαταγάν και προσταγίαν μου το πρώτο σηκώνω για τους νεονύμφους. Να'ναι καλά και με πολλο΄θς απογώνου.Πίνω το ένα και εχω έννοια"

Αδιάζει το πρώτο ποτύρι.

Βρίσκονται ευχές σχετικά με το γάμο η πολλέ φορές αυτοσχεδιάζοντας.Και έτσι καταναλώνει κα τα 17 ποτυράκια κρασί.

Πρίν απο κάθε κατοστάρι ο κουμπάρος λέει << πίνω ένα και έχω έννοια >> τονίζοντας τα επόμενα ποτύρι.Όταν φτάνει στο 17 γεμάτο λέει <<τούτο το ποτυράκι το σηκώνω εισ υγείαν της πατέρας.Εισ υγείαν όλων σας και ο,τι ποθεί ο καθένας σας να το απολάψει >>

Συνεχίζει λέγοντας. <<Πίνω και βρίσκω τον συμπέθερο >> καλόντασ τον με αυτόν το τρόπο να πιεί και αυτός 17 ποτηράκια.Με αυτόν τον τρόπο συνεχίζοντας ένας-ένας όλοι οι καλεσμένοι.

Μέχρι,να πιούνε και όλοι οι καλεσμένοι τους έχει πάρει το πρωί,μια παρατήτηση ο κάθε καλεμένος ανάμεσα τουσ και οι συγγενείς πρίν πιούν το τελευταίοτουσ ποτύρι λένε και ένα τραγούδι.Αν κάποιος δεν πιεί και τα 17 ποτύρια,ο΄σα απομένουν του τα ρίχνουν στο κεφάλι.Συμπερασματικά η διαδηκασία των γιομάτων που αναφέρθηκε θεωρήτε,αν οχι το μεγαλύτερο,απο τα μεγαλύτερα έθιμα το Κυριακίο,γι'αυτό και παραμένει αναλοίωτο σον θρόνο  

                                             ΤΟ ΧΟΝΙ

                             (ενα όργανο συκοφαντίας)

Το χωνί σαν όργανο ηταν ενα μεγάλο σε μέγεθος εταλικό σκεύος που χρεισιμοποιηούνταν για ν ασυγκρατεί τα κουκούτσια των σταφυλλιών κατά την μετάγγιση του μούστου στο βαρέλι.Πολλές φορές όμως το χωνί αποελούσε όργανο συκοφαντίας.Αναλυτικότερα μρε το συγκεκριμένο όργανο,ποου που είχε την ειδιότητα να αυξήσει και να αλλάξει την φωνή σε όποιον έβαζε το στόμα του μέσα στην τρύπα απο την οποία έβγαινε το κρασί.Αυτό το χρήσιμο εργαλείο,βράδι α χωρίς φεγγάρι,ακορπαγε συκοφαντικό φόβο και τρόμο στο χωρι.Στόχος αποτελούσε συνήθως ο γυναικίως πληθυσμος.Η διαδικασία είχε ως εξης.Με το χωνί στο χέρι,βέβαιος για την φυγή του,ανέβαινε στ ποκτίφιντο Χεβενό και με την βοθρόθρευτη ψυχή ο χειτηστής του σκορπούσε χολή σε δικαίους και αδίκους.Αρχίζοντας με την φράση ?Γκίγιναν κάταν?.Στο άκουσμα αυτης τησ φωνής,όλο το χωριό βυθίζεται στην σιωπή για να σκύσει,μόνο γαυγίσματα σκυλιων ακούγονταν.Στόχος του χειριστή ηταν να ξεφουρνήσει πράνομες ερωτικές πράξεις γυναικών με σκοπό να προσβάλει το γυναικείο φύλλο του χωριού. π.χ << Εσυ Παναγιώτη Καρτανά κοίτα να μαζέψεις τα κέρατα απο την Τασούλα την πουτάνα την γυναίκα σου! >>. Απο το βάρβαρο αυτο έθιμο κορίτσια μικρής ηλικίας χάναν τον έρωτα της ζωής τους.

                                       ΕΠΙΛΟΓΗ ΝΥΦΗΣ

Για να φτάσουν στο τραπέζι τησ συνδιαλογήσ οι γονείς του γαμπρού,είχαν φροντήσει να μάθουν για τα προσ΄ντα τησ νύφης.Να ήταν τίμια,γεροδεμένη,δουλευταρού,να είχε πολλά προικιά και προίκα βελέντζες,τετζερέδες,κεντήματα,φλοκάτες,είδη ρουχισμού και προπάντωνν ηταν υπάκουη και να μην είε γλώσσα.Τάος δηλαδή!

                                         Η ΠΡΟΙΚΑ

Η συμφωνία,το συμβόλαιο που κοδικοποιεί τι δίναν στον γαμπρό οι γονείς την νύφης,για να την δεχτεί ως σύντροφο τησ ζωής του.

Ο πατέρας τησ υποχήφιας νύφης δεν έχει κανένα δικαίωμα να ζητήσει προίκα απο το γαμπρό απποο την στιγμή που κάθισε στο τραπέζι να παζαρέψει το πούληα την νύφης του,ακόμα και αν ο γαμπρο΄σ ηταν σαπέπας,δηλαδή λοντροβλάκας! Ένα άθλιο εκβιαστικό δουλεμπόριο,το έθιμο της προίκας,απο την μεριά των γονιών του γαμπρού.

Πολλοί γάμοι δεν πραγματοποιήθηκαν και για αακόμα λιγότερα,αλλά κυρίως χρήματα.

                                           ΑΡΑΒΩΝΑΣ

Οι Κυριακιώτες γονείς σμίγαν νωρίς-νωρίς τα παιδιά τους.Πρώτα πρώτα γιατί έκαναν καινούριους συγγεννείς και η μία οικογένια βοηθούσε την άλλη και ύστερα προφύλαγαν τουσ νέους και τις νέες απο τισ αντικριστές.Οι νέοι χαίρονταν απο την ηλικία ακομα και των 14 χονών σε όλη την ανατριχίλοι,την συνομιλία των κορμιών τους καιοι νέες λεμπαιναν στους πόνους της γέννας απο τα 12 τους χρόνια.

ΠΑΛΑΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ:

Το Κυριάκι στην προ-αλουμίνια εποχή ήταν ένα χωριό το οποίο υπέφερε και ήταν υποβαθμισμένο σε αρκετούς τομείς της ζωή των κατοίκων ήταν πολύ σκληρή και απάνθρωπη, μια μικρή κοινωνία που αποτελούταν από διαφορετικούς χαρακτήρες ανθρώπων.

Η βασική τους προτεραιότητα ήταν η επιβίωση της οικογένειας τους, δηλαδή η εύρεση εργασίας για ένα σίγουρο μεροκάματο .Τα επαγγέλματα της εποχής αυτής είχαν σχέση κυρίως με τους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους, τους αγρότες και τους τσοπαναραίους. Η ζωή των ΓΕΩΡΓΩΝ ήταν πιο καταπιεστική από των άλλων, γιατί περιέχει το όργωμα, το θέρισμα, το αλώνισμα και την συγκομιδή. Οι ΤΣΟΠΑΝΟΙ δεν είχαν κάποια δύσκολη δουλειά και γι' αυτό θεωρούνταν <<οπισθοδρομικοί>> και <<ακαλλιέργητοι>>. Βέβαια είχαν και οι τσοπάνοι γεωργικές δουλειές ,αλλά το κυριότερο έσοδό τους ήταν η στάνη. Ο τρόπος που ζούσαν ήταν δύσκολος, επειδή έτρωγαν μια φόρα το μήνα κρέας και σπάνια έτρωγαν τυρί και βούτυρο. Ένα ακόμη παλαιό επάγγελμα ήταν αυτό με τα ξυλοκάρβουνα, ο αφηγητής μας δίνει διάφορες πληροφορίες για εκείνο το επάγγελμα. Επίσης, το ΑΣΒΕΣΤΟΚΑΜΙΚΟ ήταν ένα επάγγελμα της εποχής ,στο οποίο πήγαιναν σ' ένα μέρος με πέτρες και κλαριά, έσκαβαν ένα λάκκο και έχτιζαν εκεί μέσα ένα καμίνι και τέλος άνοιγαν μια πόρτα γι τα ξύλα.

Ένα, επίσης ,επάγγελμα στο οποίο δούλευαν αρκετοί από το Κυριάκι και από τις γύρω περιοχές ήταν εκείνο στο μπάρλο. Εκεί είχαν εξασφαλίσει την εκμετάλλευση του βωξίτη και της <<χρυσής>> πέτρας. Οι άνθρωποι που εργάζονταν εκεί άνοιγαν δρόμους με φουρνέλα και ο εκσκαφέας μάζευε τον βωξίτη και τον μετέφεραν στα Άσπρα Σπίτια και τον έστελναν στο εξωτερικό. Όμως, έβαζαν σε κίνδυνο την σωματική τους ακεραιότητα και δεν είχαν καλή αμοιβή παρ' όλα αυτά. Μια επιπλέον εργασία της εποχής ήταν ο σκάλος , μια σκληρή δουλειά. Περιελάμβανε το σκάλισμα του βαμβακιού, πάλι με μικρό μεροκάματο. Η κούραση των εργατών ήταν απίστευτη, αλλά δεν είχαν άλλη επιλογή. Επίσης διάνυαν μεγάλες διαδρομές με τα πόδια, με λίγα τρόφιμα.

Το μάζεμα του βαμβακιού είναι μια εξίσου σημαντική δουλειά εκείνης της εποχής ,η οποία γινόταν στο δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου που άρχιζαν οι ετοιμασίες και πήγαιναν αρχές Σεπτεμβρίου μέχρι τα Χριστούγεννα .Υπήρχε πολύ κούραση και φτώχεια. Επίσης, καντήλες ονομάζονταν οι καρποί του βαμβακιού. Τέλος ,το μεροκάματο ήταν ελάχιστο για τις γυναίκες, τα περισσότερα τα έπαιρναν οι ιδιοκτήτες.Hκτηνοτροφία και η γεωργία είναι οι δουλείες που μπορούσαν να κάνουν οι κάτοικοι του χωρίου. Η μετανάστευση είχε αρχίσει για μερικούς στην Αμερική για λόγους ευημερίας, άλλοι γύριζαν και πιο λίγοι έμεναν εκεί. Όσοι έμειναν στο χωριό ασχολούνταν με ότι μπορούσαν από ξυλοκόποι μέχρι ολοήμερη δουλειά στα χωράφια της Κωπαΐδας. Οι άντρες χρειάζονταν δίπλα τους μια άξια γυναίκα όπως ήταν οι Κυριακάτισες γυναίκες όμορφες, νοικοκυρές, μάνες και δούλευαν χωρίς να διεκδικούν τίποτα και ήταν σκλάβες στους άντρες τους. Δεν ξεμύτιζαν από το σπίτι για βόλτα και ούτε συμμετείχαν σε αντρικά γλέντια ,γιατί φοβόντουσαν τα κουτσομπολιά. Αλλά υπήρχε και κάτι κακό για τους άντρες, που ήταν χειρότερο, το πόμπευα.

Άλλο ένα παλαιό επάγγελμα στο πέρασμα του χρόνου για το χωριό μας θα παραμείνει η δουλειά δυνατών φουρνέλων. Πιο συγκεκριμένα υπήρχε μια εταιρία η οποία άνοιγε νταμάρια και ήθελε να φτιάξει σε διάφορα σημεία γαλαρίες που περνάνε αμάξια στις περισσότερες από αυτές έως και σήμερα. <<Θα ήθελα να σας διηγηθώ μια μικρή ιστορία πάνω σ? αυτό το επάγγελμα η οποία συνέβη σ? ένα κοντινό πρόσωπό μου.>> Για να ανοίξουν αυτές οι γαλαρίες οι εργάτες εκείνης της εταιρίας ρίχνανε δυναμίτες ή αλλιώς τα λεγόμενα (φουρνέλα) και φουρνέλο στο φουρνέλο ανοίγανε ότι ήθελαν και ότι τους είχαν αναθέσει τα αφεντικά τους. Ένα πρωινό ξεκίνησε με χαρά για την δουλεία του ο θείος μου πήρε το πρώτο φουρνέλο της ημέρας το άναψε και το πέταξε με επιτυχία στην μισάνοιχτη γαλαρία που ανοίγανε που να ήξερε όμως τι θα συμβεί. Το επόμενο φουρνέλο που έπιασε στα χέρια του το <<κουβάλησε>> πάνω του σε όλη την ζωή του διότι δυστυχώς νόμιζε ότι δεν το είχε ανάψει ενώ είχε γίνει το αντίθετο πέρασε ένα λεπτό το φουρνέλο έσκασε και ο θείος μου έχασε και τα δύο του μάτια. Φανταστείτε αν μπορείτε την συνέχεια.     

ΤΟ ΚΥΡΙΑΚΙ ΣΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ:

Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο, Φώτη Ντάσιο, το Κυρίακι κατοικείται από τον 5* και τον 4* αίωνα π.Χ. .Οι Έλληνες Αρβανίτες έφθασαν εδώ περίπου το 1280-1430μ.Χ.

ΦΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ:

Οι τρεις ονομασίες του χωριού: Στα εκατόν εβδομήντα τοπωνύμια της κοινότητάς μας,μέχρι τώρα-θα είναι και άλλα-τα εκατό είναι ελληνικά και τα εβδομήντα Αρβανίτικα.

α]Λεκάνες: Στα μισά του δρόμου προς την παραλία Κυριακίου για την <<Παναγία Καλαμιώτισσα>> υπάρχουν δύο μεγάλες πέτρινες λεκάκες-αρχαία λιοτρίβια. Εκεί τις ελιές και έβγαζαν το λάδι. Από αυτές τις λεκάκες πήρε το όνομά της η περιοχή. Έτσι το άκουσαν οι Έλληνες Αρβανίτες και έτσι το διατήρησαν στο χρόνο.

β]Σταφαγιά: Το 1050μ.Χ.,οι γυναίκες του χωριού μαζί με τις Στειριώτισσες, έφτιαχναν φαγητά (φαγιά) για αυτούς που δούλευαν στο χτίσιμο της Μονής του Οσίου Λουκά. Η ονομασία <<Σταφαγιά>> ό, τι η προέλευση αυτή είναι ελληνικής. Σήμερα σώζονται ίχνη δρόμου, με κατεύθυνση τη Μονή του Οσίου Λουκά.

γ]<<Το παρόν το Ποτηράκι>>: (είναι μια πρόποση!).Το έθιμο είναι δεμένο με τις μικρές και τις μεγάλες χαρές των Κυριακατών που ενδιάμεσα κορυφώνεται με ένα <<σταυρωτό>>.

Το χωριό, έλεγαν πως πρωτοκατοικήθηκε από Αρβανίτες αλλά αυτό είναι λάθος. Οι Αρβανίτες ήρθαν στην περιοχή το 1830.

-Πως βγήκε το όνομα του χωριού;-Μύθος Κυριακίου

Άγραφες μαρτυρίες λένε ότι το χωριό πήρε το όνομα του από ένα παλιό τσέλιγκα που τον έλεγαν Κυριάκο. Λένε ότι ζούσε σ 'αυτόν τον τόπο ένας μεγάλος τσοπάνος με αμέτρητα γιδοπρόβατα, ο Κυριάκος. Και το όνομα του χωριού ,λένε ότι του το έδωσαν για να τον τιμήσουν. Επειδή εκείνος είχε πάει με τα πρόβατα του στο ποτάμι ,και αυτό το ποτάμι είχε προκαλέσει μεγάλες καταστροφές ,εκείνος ήθελε να τα σώσει γιατί παρασύρθηκαν. Επειδή αυτός φώναξαν όλους τους .... να τα κουρέψουν για να βουλώσουν την πηγή και στο τέλος το πέτυχαν. Έτσι, με το σχέδιο του γλίτωσαν όλοι και έγινε ευεργέτης του τόπου. Και για να τον τιμήσουν έδωσαν το όνομα του.

-Κυριακιώτισσες:

Η ζωή των Κυριακιώτισσων ήταν αρκετά δύσκολη, γιατί στην ουσία αυτές συντηρούσαν το σπίτι και καθημερινά βοηθούσαν τους άντρες του φορτωμένες κάτω απ' το ζώο. Επίσης, έπρεπε να πλέκουν χοντρά ρούχα για το χειμώνα. Επιπλέον, μαγείρευαν για την οικογένεια τους και μερικές φόρες οι άντρες τους τις χτυπούσαν.

-Το Κυριάκι σήμερα:

Το Κυριάκι αν και δεν έχει πολλά σπίτια είναι αρκετά όμορφο για να το επισκεφθεί κάποιος. Η ομορφιά της φύσης, του δάσους και του βουνού του. Με το χιόνι του το χειμώνα και το καλοκαίρι με το καθαρό του αέρα και τις όμορφες εξοχές που το περιτριγυρίζουν. Το ατελείωτο πράσινο που έχει είναι εκπληκτικό και είναι κοντά στο γαλάζιο του Κορινθιακού. Επίσης, ευτυχώς για τους κατοίκους του οι εποχές δεν είναι ίδιες, το Κυριάκι έχει αναπτυχθεί, η ζωή δεν είναι δύσκολη όπως παλιά. Τώρα με αφορμή τον δρόμο βρίσκονται σ 'αυτό αρκετοί τουρίστες, ενώ παλιά ήταν πολύ δύσκολο γιατί ο δρόμος είχε πολλές ελλείψεις και ήταν επικίνδυνος. Τα επαγγέλματα έχουν γίνει καλύτερα από παλιά, τώρα υπάρχουν παντού καλλιεργημένες εκτάσεις.